پایان نامه بررسی تحولات قوانین ایران در خصوص مسئولیت مدنی پزشک
تعداد صفحات : 135 با فرمت ورد و قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1
مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2
فصل اول:کلیات………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5
مبحث نخست:تعریف مسئولیت مدنی……………………………………………………………………………………………………………… 6
گفتار اول :مسئولیت مدنی در حقوق ایران……………………………………………………………………………………………………… 7
بند اول:تعریف مسئولیت مدنی………………………………………………………………………………………………………………………… 8
الف:سیر تدوین قانون مسئولیت مدنی…………………………………………………………………………………………………………….. 8
بند دوم:مسئولیت مدنی ونظریات راجع به آن………………………………………………………………………………………………… 8
الف-مسئولیت مدنی در فقه شیعه…………………………………………………………………………………………………………………… 8
ب- مسئولیت مدنی در عالم حقوق……………………………………………………………………………………………………………………9
گفتار دوم:مقایسه مسئولیت مدنی با سایر مسئولیتها……………………………………………………………………………………… 9
بند اول- انواع مسئولیتها………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9
الف- وجه تمایز مسئولیت مدنی و مسئولیت اخلاقی……………………………………………………………………………………… 9
ب- وجه تمایز مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری………………………………………………………………………………………… 9
ج- وجه تمایز مسئولیت مدنی و مسئولیت قراردادی…………………………………………………………………………………… 11
مبحث دوم:ارکان مسئولیت مدنی…………………………………………………………………………………………………………………. 12
گفتار اول :خسارت و ضرر……………………………………………………………………………………………………………………………… 12
بند اول- عمل وفعل زیانبار……………………………………………………………………………………………………………………………. 14
الف- تقصیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 14
ب- رابطه علیت بین عمل و ضرر………………………………………………………………………………………………………………….. 15
ج- رابطه خسارت مادی با خسارت معنوی…………………………………………………………………………………………………… 15
گفتار دوم:منابع مسئولیت مدنی در حقوق ایران………………………………………………………………………………………….. 15
بند اول – عناوین ضمان قهری……………………………………………………………………………………………………………………… 15
الف- اتلاف……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16
- قاعده اتلاف در فقه شیعه………………………………………………………………………………………………………………… 17
- صور مختلف اتلاف از نقطه نظر فقه……………………………………………………………………………………………….. 18
ب-تاثیر عنصر معنوی در اتلاف……………………………………………………………………………………………………………… 18
ج-اشکال مختلف تلف مال1-کلی 2-جزئی………………………………………………………………………………………………….. 19
بند دوم: قاعده تسبیب…………………………………………………………………………………………………………………………………… 20
الف-تاثیر تقصیر در تسبیب…………………………………………………………………………………………………………………………… 20
ب- قاعده تسبیب در فقه………………………………………………………………………………………………………………………………. 21
ج- مستندات قاعده تسبیب…………………………………………………………………………………………………………………………… 21
د-تاثیر عنصر معنوی در تسبیب…………………………………………………………………………………………………………………… 21
ه-رابطه مابین مباشر وسبب………………………………………………………………………………………………………………………….. 22
گفتار سوم:وجه تمایز اتلاف وتسبیب…………………………………………………………………………………………………………….. 23
بند اول- وجه تمایز از لحاظ نوع فعل…………………………………………………………………………………………………………… 23
الف-نوع فعل و عمل در اتلاف……………………………………………………………………………………………………………………….. 23
ب- نوع فعل و عمل در تسبیب…………………………………………………………………………………………………………………….. 24
بند دوم- وجه تمایز از لحاظ نیازمندی به عهد،قصد وتقصیر……………………………………………………………………… 24
الف- عدم توجه به وجود تقصیر در اتلاف…………………………………………………………………………………………………….. 24
ب- توجه به وجود تقصیر در تسبیب……………………………………………………………………………………………………………. 24
مبحث سوم:تعریف برائت و شرایط آن…………………………………………………………………………………………………………… 25
گفتار اول :قلمرو شرط برائت پزشک……………………………………………………………………………………………………………… 25
الف- تعریف برائت………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 25
ب- مصادیق برائت در فقه،قوانین………………………………………………………………………………………………………………….. 26
- برائت پزشک از منظر فقهای معظم…………………………………………………………………………………………………. 26
- برائت در قوانین………………………………………………………………………………………………………………………………… 27
بند دوم- شرایط عدم مسئولیت پزشکی……………………………………………………………………………………………………….. 29
- اجازه قانونگذار………………………………………………………………………………………………………………………………….. 29
- قصد درمان………………………………………………………………………………………………………………………………………. 30
- مشروعیت اعمال پزشکی…………………………………………………………………………………………………………………. 30
- رعایت موازین پزشکی……………………………………………………………………………………………………………………… 31
- رضایت بیمار…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 31
- اخذ برائت…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 31
بند سوم :اخذ برائت و اشکالات وارده……………………………………………………………………………………………………………. 32
- اخذ برائت قبل از درمان………………………………………………………………………………………………………………….. 32
- اخذ رضایت قبل از درمان………………………………………………………………………………………………………………… 33
فصل دوم:سیر تحولات قانونی مبانی مسئولیت مدنی وحرفه ای پزشک…………………………………………….. 50
مبحث اول:مبانی مسئولیت حرفه ای پزشک…………………………………………………………………………………………. 51
الف-سیرتحولات مسئولیت پزشک…………………………………………………………………………………………………………. 51
گفتار اول: تاریخچه مسئولیت پزشکی……………………………………………………………………………………………………. 51
بند اول –تمدنهای ابتدایی……………………………………………………………………………………………………………………… 51
بند دوم- بابل ،یونان و روم باستان…………………………………………………………………………………………………………. 52
بند سوم- ایران باستان……………………………………………………………………………………………………………………………. 52
بند چهارم- دوران اسلام…………………………………………………………………………………………………………………………. 53
گفتا دوم: مسئولیت اخلاقی و کیفری پزشک………………………………………………………………………………………… 53
بند اول- مسئولیت اخلاق پزشکی…………………………………………………………………………………………………………. 53
الف- مفهوم مسئولیت اخلاقی………………………………………………………………………………………………………………… 53
ب – ماهیت اخلاق پزشکی……………………………………………………………………………………………………………………. 54
الف – بایدها……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 55
ب- نبایدها………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 55
بند دوم –مسئولیت کیفری پزشک………………………………………………………………………………………………………… 55
الف- مفهوم مسئولیت کیفری………………………………………………………………………………………………………………… 55
ب- ماهیت مسئولیت کیفری پزشک……………………………………………………………………………………………………… 56
ج- مسئولیت انتظامی پزشک…………………………………………………………………………………………………………………. 56
مبحث دوم: ماهیت وارکان مسئولیت مدنی پزشک……………………………………………………………………………….. 57
بند اول- ماهیت مسئولیت مدنی پزشک……………………………………………………………………………………………….. 57
بند دوم- دیدگاههای موجود در مورد مسئولیت پزشک……………………………………………………………………….. 58
الف- قهری بودن مسئولیت پزشک………………………………………………………………………………………………………… 58
- سابقه امر………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 58
- دلائل طرفداران مسئولیت قهری پزشک………………………………………………………………………………………… 58
ب- قراردادی بودن مسئولیت پزشک…………………………………………………………………………………………………….. 59
- مفهوم مسئولیت قراردادی……………………………………………………………………………………………………………….. 59
- ماهیت تعهد پزشک…………………………………………………………………………………………………………………………. 60
2-1 دیدگاه قائلین به تعهد به نتیجه…………………………………………………………………………………………………….. 60
2-2 دیدگاه قائلین به تعهد به وسیله…………………………………………………………………………………………………….. 61
- ماهیت قرارداد معالجه……………………………………………………………………………………………………………………… 63
3-1 نظریه اجاره بودن قرارداد معالجه…………………………………………………………………………………………………… 63
3-2 نظریه جعاله بودن عقد معالجه………………………………………………………………………………………………………. 63
3-3 نظریه عقد وکالت……………………………………………………………………………………………………………………………. 64
3-4 نظریه عقد نامعین…………………………………………………………………………………………………………………………… 64
گفتار دوم: ارکان مسئولیت مدنی پزشک………………………………………………………………………………………………. 65
بند اول- خطای پزشکی…………………………………………………………………………………………………………………………. 65
الف- مفهوم ومعیار سنجش خطای پزشکی…………………………………………………………………………………………… 65
ب- مصادیق عمومی خطای پزشک……………………………………………………………………………………………………….. 66
- مرحله تشخیص……………………………………………………………………………………………………………………………….. 66
- خطای در معالجه……………………………………………………………………………………………………………………………… 66
- خطای در عمل جراحی……………………………………………………………………………………………………………………. 66
بند دوم- عدم اخذ رضایت……………………………………………………………………………………………………………………… 67
الف- مفهوم حقوقی رضایت……………………………………………………………………………………………………………………. 67
ب- انواع رضایت……………………………………………………………………………………………………………………………………… 68
ج-آگاهانه بودن رضایت………………………………………………………………………………………………………………………….. 69
د- قلمرو رضایت……………………………………………………………………………………………………………………………………… 70
بند سوم- وجود رابطه علیت میان ضرر و فعل پزشک…………………………………………………………………………… 71
الف- دیدگاه فقها…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71
ب-دیدگاه حقوق دانان دیگر کشورها…………………………………………………………………………………………………….. 72
مبحث سوم: برسی تحولات قانونی مسئولیت مدنی پزشک…………………………………………………………………… 73
یند اول- مبانی مسئولیت مدنی پزشک در قانون مجازات اسلامی و فقه امامیه…………………………………… 74
الف- تحلیل مواد 319 -320-321 قانون مجازات اسلامی 1375……………………………………………………….. 74
ب- نقد قانون مجازات اسلامی 1375……………………………………………………………………………………………………. 76
ج-مبنای تقصیر در لایحه جدید قانون مجازات اسلامی……………………………………………………………………….. 78
بند دوم – شرط برائت از زمان در لایحه جدید…………………………………………………………………………………….. 79
الف- مفهوم ومستندات قانونی و فقهی شرط…………………………………………………………………………………………. 79
ب- اخذ برائت از زمان و تقصیر پزشک در لایحه جدید……………………………………………………………………….. 81
فصل سوم:تعریف اضطرار …………………………………………………………………………………………………………………….. 84
گفتار اول: اضطرار در حقوقو مسئولیت مدنی ایران……………………………………………………………………………….. 85
بند اول-مفهوم اضطرار……………………………………………………………………………………………………………………………. 86
بند دوم- حدو ومرز اضطرار……………………………………………………………………………………………………………………. 87
گفتار دوم: تاثیر اضطرار در مسئولیت مدنی…………………………………………………………………………………………… 88
مبحث دوم: جبران خسارات ناشی از صدمات جانی در حقوق مسئولیت مدنی……………………………………. 96
نگاهی گذرا به جبران خسارات جانی در فقه ،حقوق ایران وحقوق سایرکشورها………………………………….. 96
راهی برای آشتی بایدهای جدید زندگی اجتماعی ،اقتصادی با فقه وحقوق نوین ایران……………………… 99
بند اول – خسارت معنوی(غیر مالی)ناشی از صدمات جانی………………………………………………………………. 101
بند دوم-خسارات مالی ناشی از صدمات جانی…………………………………………………………………………………….. 104
الف- هزینه های درمان………………………………………………………………………………………………………………………… 104
ب- خسارت از کار افتادگی دائم وموقت……………………………………………………………………………………………… 108
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 118
پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 119 منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 120
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 124
عنوان انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 125
چکیده:
یکی ازمسائل مهم مورد بحث درحقوق امروز،مسئولیت مدنی پزشک است که قانون مدنی وقانون مسئولیت مدنی 1339 نسبت به آن ساکت است؛ ولی در قانون مجازات اسلامی مقرراتی به آن اختصاص یافته است. در حقوق تطبیقی مسئولیت مدنی پزشک اصولاًمبتنی بر نظریه تقصیر است؛ یعنی پزشک هنگامی مسئول و مکلف به جبران خسارت وارده به بیمار شناخته می شود که تقصیر او به اثبات رسیده باشد . این راه حل علاوه بر هماهنگی با قواعد عمومی مسئولیت مدنی ، با مصلحت بیمار وجامعه قابل توجیه است. با وجود این ، در قانون مجازات اسلامی 1375 ظاهراً مسئولیت محض یا بدون تقصیر پزشک ، به پیروی از قول گروهی از فقهای امامیه پذیرفته شده که قابل انتقاد می نماید ، هرچند که قاعده یاد شده با پذیرش شرط برائت از ضمان (شرط عدم مسئولیت ) تعدیل شده است . البته تحصیل برائت از ضمان، پزشک را از مسئولیت به طور کامل معاف نمی کند ؛ زیرا در این فرض نیز با اثبات تقصیر ، وی مسئول و مکلف به جبران خسارت خواهد بود.خوشبختا نه قانون جدید مجازات اسلامی مصوب 1390 که اخیرالازم الأجرا شده است ازقاعده پیشین عدول کرده و مبنای تقصیررا در مسئولیت پزشک پذیرفته است ؛ لیکن به نظر می رسدکه مبنای مسئولیت در این قانون تقصیر مفروض است ، نه تقصیر اثبات شده ؛ بدین معنی که قانون پزشک را مسئول فرض می کند ، مگر این که عدم تقصیر او به اثبات برسد .تحصیل برائت از ضمان نیزدر قانون جدید پیش بینی شده است که فایده آن جابه جایی بار دلیل است .
واژگان کلیدی:مسئولیت مدنی،پزشک،تقصیر،مسئولیت محض، برائت از ضمان، فرض تقصیر.
