پایان نامه جلوه های ادب تعلیمی در شعر سنائی غزنوی
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: docx
تعداد صفحات: 241
پایان نامه جلوه های ادب تعلیمی در شعر سنائی غزنوی
نوع فایل: World و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 241 صفحه
چکیده :
در این پایان نامه به تشخیص قصیده های تعلیمی سنائی پرداخته شده است و خطّ سیر فکری و اندیشة حکیم سنائی مشخص شده است و می دانیم که حجم عظیمی از دیوان قصاید او را مدایح تشکیل داده اند.که امروز جز بلحاظِ مباحثِ تاریخ زبان و مواد استشهادی برای نگارش فرهنگ های وسیع زبان فارسی ، کمتر می تواند ارزش داشته باشد.و از این قصاید (مدحی) مشخص می شود که او قبل از رسیدن به حال و هوای روحی خویش ، تفاوتی با دیگر شاعران درباری عصر نداشته است. و آنچه مسلّم است این است که سنائی دارای دو نیم کره متفاوت تاریک و روشن است. آیا این دو نیم کره را تا آخر عمر حفظ کرده است. یا با ظهور آن نیمکره روشن آن نیمکره تاریک را رها کرده است. و می دانیم سنائی نماینده برجسته نوعی از قصیده در زبان فارسی است.که آن را باید قصیده نقد جامعه و زٌهد و عرفان و اخلاق خواند. و در این میدان هیچ یک از استادان بزرگ قصیده به پای او نمی رسند، ضمن اینکه ممکن است هر کدام از آنان یک یا دو قصیده در این عوالم داشته باشند که تا حدودی به پای قصاید او نزدیک باشد.امّا هیچ کس در این میدان ، بهتر از او و استوارتر از او نسروده است. چنان که می بینیم قصاید سنائی از تکرار مضمون خالی نمانده است. و عذر او را وقتی بهتر می توانیم بپذیریم که بدانیم وی در جهانی بسته و غیر متحوّل زیسته و تمام روزهای عمرش ، بیش و کم ، یک رنگ داشته است. با این همه از رهگذر ساخت و صورت قصاید و شیوه بیان و اسلوب سخن ، کوشیده است که تکراری بودن بعضی اندیشه ها را پنهان نگاه دارد و این خود توفیقی بزرگ است. و در این پایان نامه هدف از آوردن اشعار تعلیمی دیوان قصاید سنائی آن بوده است که جوانان دوستدار ادب فارسی مخاطب قرار گیرند و این اشعار تعلیمی را که درس زندگی و اخلاق هستند سر لوحه کار خود قرار دهند. و تا حدّی بتوانیم اطلاعاتی که در فهم شعر سنائی به آن نیاز دارند در اختیارشان قرار دهیم.
واژگان کلیدی: سنائی غزنوی ، شعر قرن ششم ، ادب تعلیمی ، اخلاق ، زٌهد ، پند و اندرز
فهرست
چکیده : 14
مقدمه : 15
فصل اوّل : کلیات تحقیق 18
۱-۱بیان مسئله: 18
۲-۱ پیشینه تحقیق: 19
۳-۱ روش کار: 19
۴-۱ اهداف تحقیق: 20
۵-۱جنبه نوآوری کار: 20
فصل دوم 21
۲- فصل دوم : 22
۱-۲ نگاه به زندگی ، آثار ، اندیشه و سبک شعر سنائی 22
۲-۲ سفرهای سنائی 22
۳-۲ سرآغاز شعر عرفانی 25
۴-۲ همّت گماردن بر نظم فخری نامه یا الهی نامه یا حدیقه الحقیقه: 26
۵-۲ مذهب سنائی: 26
۶-۲ آثار سنائی: 27
۱-۶-۲ سیر العباد الی المعاد: 29
۲-۶-۲ کارنامه بلخ: 30
۳-۶-۲ تحریمه القلم: 30
۴-۶-۲ مکاتیب سنائی: 30
۷-۲ چند اثر منسوب به سنائی 30
۸-۲ دیگر آثار منسوب به سنائی 31
غریب نامه، زاد السالکین، بهرام و بهروز. 31
۹-۲ جایگاه سنائی در تاریخ شعر فارسی 31
۱۰-۲ اوضاع روزگار آن زمان 31
۱۱-۲ ویژگی ها سخنوری سنائی 35
۱۲-۲ نمونه ی لغات و ترکیبات شعر او: 46
۱۳-۲ تشابه سنائی با شاعران معاصر: 49
۱۴-۲ سبک آثار سنائی 49
۱۵-۲ سه حالت وجودی سنائی: 50
سنائی سه شخصیت متفاوت دارد که عبارتند از: 50
۱-۱۵-۲ قطب تاریک وجود او: 50
۲-۱۵-۲ سنائی واعظ و ناقد اجتماعی (مدار خاکستری وجود او) 51
۳-۱۵-۲ سنائی قلندر و عاشق (قطب روشن وجود او) 52
نمونه اشعار او : 53
۱۶-۲ فکر و اندیشه سنائی 53
۱۷-۲ سنائی و تحولاتی که در ادب فارسی ایجاد کرده است: 54
۱۸-۲ زبان سنائی در حدیقه: 55
معنی و مفهوم در شعر سنائی: 55
۱-۱۸-۲ مقایسه حدیقه با آثار عطار و مولانا 56
۲-۱۸-۲ سنائی در تغییر ساختار معنایی و محتوا 57
۱۹-۲ چند سوال راجع به سنائی 58
فصل سوم 59
۳- فصل سوم : 60
۱-۳ در ماهیت ادبیات تعلیمی: 60
۲-۳ شعر تعلیمی 61
۳-۳ شاخه های ادبیات تعلیمی 64
۱-۳-۳ اندرزهای (اخلاقیّات) ایران باستان: 64
۲-۳-۳ اخلاقیّات فلسفی: 66
۴-۳ اخلاقیّات اسلامی 69
۵-۳ ساختار منظومه 70
۶-۳ بازتاب تعلیمات اخلاقی صوفیانه در حدیقه الحقیقه 72
۷-۳ اندرزنامه های سیاسی سنائی در مثنوی حدیقه الحقیقه و 73
سرچشمه های آن: 73
۸-۳ اندرزهای سیاسی در حدیقه الحقیقه 75
۹-۳ سیرالعباد سنائی غزنوی و کمدی الهی دانته 81
۱۰-۳ چکیده ی سیر العباد 83
۱۱-۳ چکیده ی کمدی الهی 86
۱۲-۳ مقایسه ی دور نمایه ی دو اثر 88
۱۳-۳ ساختار 89
۱-۱۳-۳ مرحله ی اوّل: 89
۲-۱۳-۳ مرحله ی دوم : 90
۳-۱۳-۳مرحله ی سوم : 90
فصل چهارم 92
فصل چهارم : اشعار تعلیمی سنائی 93
۴- موضوع پایان نامه ما 93
۱-۴ اشعار تازیانه های سلوک : 94
۱-۱-۴ مکن در جسم و جان منزل، که این دونست و آن والا 94
۱-۱-۱-۴ تا کی ز هرکسی ز پی سیم بیم ما 99
۲-۱-۴ آراست، دگر باره، جهاندار جهان را 101
۳-۱-۴ ای مسلمان ! خلایق حال دیگر کرده اند 104
۴-۱-۴ مسلمانان ! سرای عمر ، درگیتی دو دَر دارد 109
۵-۱-۴ سوز و شوق مَلَکی بردلت آسان نشود 111
۶-۱-۴ ای خداوندان مال ! الاعتبار الاعتبار! 113
۷-۱-۴ طلب! ای عاشقان خوش رفتار 129
۹-۱-۴ ای سنائی جهد کن تا بهر سطان ضمیر 140
۱۰-۱-۴ درگَهِ خلق ، همه زَرق و فریب است و هَوَس 145
۱۱-۱-۴ بس کنید آخر حمال ، ای جملگی اصحاب قال 147
۱۲-۱-۴ کی باشد کین قفس بپردازم 150
۱۳-۱-۴ برگ بی برگی نداری، لاف درویشی مزن 152
۱۴-۱-۴ ای سنائی ! بی کُله شو 157
۱۵-۱-۴ بمیر ای حکیم ! 163
۱۶-۱-۴ مسلمانان مسلمانان 166
۱۷-۱-۴ دلا ! تا کی 173
۲-۴ اشعار کتاب حدیقه الحقیقه 178
۱-۲-۴فصل اندر درجات 178
۲-۲-۴ فی الحفظ و المراقبه 179
۳-۲-۴ فی الحکمه و سبب رزق الرزاق 180
۴-۲-۴ فی المجاهده : 181
۵-۲-۴ فصل اندر تقدّس 183
۶-۲-۴ فی ذکر دارالبقا : 184
۷-۲-۴ اندر تجرد گوید 185
۸-۲-۴ فی سلوک طریق الاخره 186
۹-۲-۴ ذکر هدایت قرآن: 189
۱۰-۲-۴ فصل فی الزهد و الحکمه و الموعظه و النصیحه 190
۱۱-۲-۴ اندر مذّمت علما: 192
۱۲-۲-۴ ستایش علم و عالم و طلب علم 193
۱۳-۲-۴ اندر ستایش عقل و عاقل و معقول 194
۱۴-۲-۴ در چشم نگاه داشتن گوید: 197
قالَ النّبی علی السّلام: 197
۱۵-۲-۴ در مذّمت شهوت راندن : 198
۱۶-۲-۴ اندر مذّمت دنیا و وصف ترک او 199
۱۷-۲-۴ اندر مذّمت کسانی که به جامه و لقمه مغرور باشند . 200
۱۸-۲-۴ اندر مذّمت مال دوست 201
۱۹-۲-۴ اندر مذّمت شراب گوید . 201
۲۰-۲-۴ اندر ترک دنیا و ریاضت نفس گوید: 202
۲۱-۲-۴ فی مذّمه الدنیا و اهانته و ترکه 203
۲۲-۲-۴ اندر نکوهش شکم خواری و بسیار خوردن 204
۲۳-۲-۴ فی ذّم حبّ الدنیا و منع شراب الخمر 206
۲۴-۲-۴ اندر مذّمت افعال زشت که از خوی های بهیمی است 207
۲۵-۲-۴ اندر نگاه داشتن راز و مشورت کردن : 207
۲۶-۲-۴ اندر موعظت و نصیحت گوید: 208
۲۷-۲-۴ اندر تصوّف و زٌهد : 209
۲۸-۲-۴ در عدل پادشاهان وصف آن 210
۲۹-۲-۴ در عدالت و ستم نا کردن : 210
۳۰-۲-۴ در تعهّد علمای دیندار : 212
۳۱-۲-۴ در سیاست پادشاه 212
۳۲-۲-۴ در ذم عوّام و بازاریان و جهال گوید 213
۳-۴ اشعار تعلیمی طریق التحقیق: 213
۱-۳-۴ کلید درهای اسرار و چراغ ارواح ابرار 213
((آیا پنداشتید که ما شما را به عبث خلق کردیم؟)) 214
۲-۳-۴ ره بر جان های سالکین و شادی دل های محققین 217
۳-۳-۴ بستان ارواح و باغ اشباح 219
۴-۳-۴ منهاج العارفین و معراج العاشقین 220
۵-۳-۴ درباره عشق 221
۶-۳-۴ در نکوهش ریا و ریاورز 223
۷-۳-۴ درباره ی ترک دنیا و دوری از آن 225
۸-۳-۴ درباره ی تسلیم . 226
۹-۳-۴ درباره ی بلا . 226
۱۰-۳-۴ درباره ی شکیبایی و سپاسگزاری . 227
۱۱-۳-۴ پیدا کردن غافلان و نکوهش جاهلان. 227
۱۲-۳-۴ درباره ی خوردن. 230
۱۳-۳-۴ درباره ی روزی. 231
۵- فصل پنجم : 235
۱-۵ نتیجه گیری : 235
۲-۵ طرح چند سؤال : 238
کتابنامه 239
الف : منابع و مآخذ 240
ب) فهرست مجله 242
Abstract 243