پایان نامه آموزه های اخلاقی در شاهنامه
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: doc
تعداد صفحات: 175
پایان نامه آموزه های اخلاقی در شاهنامه
نوع فایل: World و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 175 صفحه
چکیده:
شاهنامه مجموعه و جهانی است از حکمت، دانش، اخلاق، آموزه های معرفتی و چگونه با بزرگی و شرف زیستن. حماسه های شاهنامه، خود اندیشه هایی سترگ، والا، ظلم ستیز و بزرگی آفرین را در خود، ذخیره دارند. شاهنامه کتاب شاهان نیست. زندگی بزرگان و امیران و نیاکان فرهیخته، قدرتمند، خداجو و زندگی آموز است. آنجا هم که سرگذشت انیران، اهریمنان و پتیارگان است، سراسر عبرت و پند است. خوبان، همیشه بر بدان و اهریمنان سرانجام پیروز می شوند. کاوه و فریدون بر ضحّاک دست می یابند و او را از صفحه ی روزگار محو و نابود می کنند.
شاهنامه سراسر آموزه های اخلاقی است. مگر نه این است که فردوسی را حکیم می خوانند. آری او در همه ی فراز و نشیبها، در همه ی مقاطع سرگذشتها، در آغاز و پایان داستانها، درس اخلاق و زندگی می دهد.
این پایان نامه تحت عنوان « آموزه های اخلاقی در شاهنامه » سیری است در آموزشهای زندگی و اخلاقی در شاهنامه، مستند به اشعار حکیم طوس. نگارنده ی این پایان نامه، شواهد آموزه های اخلاقی را جای جای شاهنامه، برگزیده و با برجسته ترین آموزه های اخلاقی مندرج در شاهنامه، آنها را با ابیات شیوا، دلنشین و زیبای آن فرزانه و حماسه سرا، پرداخته و توصیف و تعریف ارائه نموده است.
همه ی بخشهای این نامه ی باستان روزگار از اسطوره و اسطوره و تاریخ و تاریخ محض، معرفت آموز است. حکیم طوس، فرد و جامعه، هر دو را به چالش و بوته ی تهذیب راستی، درستی، فرهنگمداری و دانش دوستی و خداجویی دعوت می کند.
سیر این دعوت و به چالش کشیدن نفس سرکش و رام نمودن طبیعت انسانی را در این پایان نامه، از زبان بزرگترین شاعر حماسه سرای ایران می شنویم.
واژگان کلیدی: آموزه های اخلاقی، شاهنامه، فردوسی، حماسه، حکمت، پند.
فهرست مطالب
مقدمه 1
فصل اول :کلیات تحقیق
۱-۱بیان مسأله 5
۱-۲اهمّیّت و ضرورت تحقیق 5
۱-۳اهداف تحقیق 6
۱-۴ فرضیههای تحقیق 7
فصل دوم:پیشینۀ تحقیق
پیشینۀ تحقیق 9
فصل سوم: روش تحقیق
۳-۱-روش تحقیق 11
۳-۲-تحقیق توصیفی تحلیلی 11
۳-۳-نوع مطالعه، روشها و ابزارهای گردآوری اطّلاعات 12
۳-۴-اسناد عمده ی مورد استفاده در این تحقیق 12
۳-۵-محدودیّت ها و موانع 12
فصل چهارم :یافته ها و داده های تحقیق
۴-۱-اخلاق و مکارم اخلاقی 14
۴-۱-۱-رابطه اخلاق و هنر 15
۴-۲-ادبیّات حماسی 16
۴-۲-۱-در ادبیّات ملل دو نوع منظومه ی حماسی می توان یافت 16
۴-۲-۲ -نبرد نیکی با بدی در حماسه و اسطوره 18
۴-۲-۳-اخلاق فردی و جمعی از منظر حماسه سرای ایران 24
۴-۲-۴-پندگفتن بوزر جمهر یا بزرگمهر نمودار و تبلور آموزههای اخلاقی 25
۴-۲-۵-سخن سرآمد نیکیهاست 31
۴-۳- حماسه و آموزه های اخلاقی 34
۴-۳-۱- خدای آفریننده، آفریننده کرات آسمانی 35
۴-۳-۲-خدای آرام کننده زمین 36
۴-۳-۳- افروزنده ی آتش از خاک 36
۴-۳-۴-نگارگر و نگارنده 37
۴-۳-۵-خداوند جهان را از عدم خلق کرد 37
۴-۳-۶-خدای جهان، آن جهاندار و مدبّر 38
۴-۳-۷-خدای جان و روزی دهنده و بخشنده 39
۴-۳-۸-خداوندی که همه چیز تحت فرمان اوست 39
۴-۳-۹-خدای ازلی و ابدی 39
۴-۳-۱۰-خدای دادگر 40
۴-۳-۱۱-خدای یاور و فریادرس 40
۴-۳-۱۲-خدای صاحب هیمنه و پیروزی 41
۴-۳-۱۳-برکشیدۀ خدا، افکندنی نیست 41
۴-۳-۱۴-هر که را، بر کشیدن: عزّت و والایی دادن 42
۴-۴-آموزه ی تسلیم در برابر خداوند و خشنودی او 42
۴-۴-۱-تفویض نمودن کار بدو 42
۴-۴-۲-پناه بلندی و پستی اوست 44
۴-۴-۳- تنها راه رستگاری، گراییدن و توکّل بر یزدان است 44
۴-۴-۴-تنها، نیایش و نماز به درگاه او 44
۴-۴-۵-دعا رمز بندگی و پیروزی 45
۴-۴-۶-در قرآن، دعای از روی تضرّع و زاری، ستوده شده است 46
۴-۴-۷-خداوند پناه جویندگان به درگاهش را به راه راست رهنمون میشود 47
۴-۴-۸-نبوت و ولایت در شاهنامه 48
۴-۴-۹-سیره ی معلمان اخلاق در آموزههای سلوک و رفتارهای اخلاقی 49
۴-۴-۱۰-تفویض نمودن کار به خداوند 50
۴-۴-۱۱-تنها از او درخواستن 51
۴-۴-۱۲-بازگشت به درگاه خدا و پوزش خواستن 52
۴-۴-۱۳-رستگاری و سرانجام نیک 53
۴-۴-۱۴- کردار شایسته، بهترین توشه و یار و یاور است 54
۴-۴-۱۵-پناه بردن در قحطی و شداید به یزدان 54
۴-۴-۱۶-عدل و دادگری 55
۴-۴-۱۷-عبادات، بویژه نماز و روزه، سلامت، نعمت و مهرورزی آور است 59
۴-۴-۱۸-حماسه سرای ملّی در جای دیگر درباره ی نماز و نیایش چنین گوید 61
۴-۴-۱۹- آفریدگان مظهر آفرینش آفریننده اند 67
۴-۴-۲۰-بی نام و یاد او، همه چیز ناقص و اَبتر است 68
۴-۵-دیدگاههای فردوسی درباره شایست ها 69
۴-۵-۱- جایگاه خرد 69
۴-۵-۲-خردمندی آرایش و زیب جان است 72
۴-۵-۳-اندیشه، نتیجه و رهاورد خردمندی و خرد ور زیست 73
۴-۵-۴-خرد ورزان به خدا نزدیک ترند 73
۴-۵-۵-خردورز، فروتن است 74
۴-۵-۶- جان با نبود خرد، نباشد بهتر است 74
۴-۵-۷-آموزۀ دانش و دانایی 76
۴-۵-۸-داستانهای فلسفی و آموزه های تربیتی آنها 83
۴-۶-تجلّی آموزه های حِکمی و اخلاقی در گفتار و سخن قهرمانان 84
۴-۶-۱-گفت و شنود قهرمانان 86
۴-۶-۲-سخن گفتن با پروردگار 86
۴-۷-گفتار حِکمی به عنوان ابزار عینی ذهنیّات 87
۴-۷-۱-نیایش با خداوند به عنوان یک نهاد حماسی 87
۴-۷-۲-توجّه به جهان ماورای طبیعت (غیب) 88
۴-۷-۳-ردّ پای پندار در داستانها 88
۴-۷-۴-پاکی و پیراستگی از هرزه درایی و ناپسندگویی 88
۴-۸- میانه روی در گرایش به خردورزی و احساس و عاطفه 89
۴-۸-۱-به گزینی واژگان و ترکیبات در آموزههای حِکمی و اخلاقی شاهنامه 100
۴-۸-۲-به اندیشی، به گزینی و بلاغت و مقطع و موقعی شناسی در شاهنامه 107
۴-۸-۳-بینیازی و غنای روح فردوسی 110
۴-۹- مقام زن از دیدگاه حکیم فرزانه و آموزه های سفارش شده ی او 111
۴-۱۰-آیین دوست یابی و معاشرت در آموزه های حِکمی شاهنامه 116
۴-۱۱-بی اعتباری دنیا از منظر حکیم حماسه سرا 121
۴-۱۲-جبر و اختیار در شاهنامه و گزینه های حِکمی فردوسی 124
۴-۱۲-۱-شاهنامه، فروغ جاودانه ی شعر کهن 127
۴-۱۲-۲-استبداد ستیزی و مبارزه با ستمگران 131
۴-۱۳-تفسیر زندگی و راز و رمزهای حکمت عملی در شاهنامه 132
۴-۱۳-۱-بشردوستی و شفقت به همنوع 134
۴-۱۳-۲-وطن دوستی و میهن گرایی نمونه بارز اخلاقی و راستین 136
۴-۱۳-۳-باورهای فراطبیعی و آسمانی و تجلّی آنها در آموزه های حِکمی و اخلاقی 138
۴-۱۳-۴-کیخسرو مظهر نیایش 141
۴-۱۳-۵-جهانبینی توحیدی فردوسی 142
فصل پنجم)نتیجهگیری)
۵-۱-نتیجه گیری 155
۵-۲-منابع و مأخذ 157