پایان نامه بررسی و تبیین سنت روایی عاشورا با تکیه بر اندیشه پل ریکور
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: doc
تعداد صفحات: 153
پایان نامه بررسی و تبیین سنت روایی عاشورا با تکیه بر اندیشه پل ریکور
نوع فایل: Word و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 153 صفحه
چکیده
بی شک، واقعه عاشورای اباعبدالله الحسین(علیه¬السلام)، باعظمت ترین و الهام بخش ترین پدیده تاریخ اسلام است. چنان که بیش ترین آیین ها و پرحجم ترین تاریخ نگاری ها را در جهان اسلام از آنِ خود کرده است. همین عظمت و گستره، سبب شده تا تحلیل این واقعه به صورت یک پدیده زنده و پیش-رو، کاری دشوار و پرچالش باشد. به نظر می رسد با آن که عاشوراپژوهی های معاصر، به گسترش مباحث نظری این حوزه کمک شایانی کرده است؛ اما به سبب تسلط روش اجتهادی بر رویکردهای پژوهشی این حوزه، نتوانسته پیوندی محکم با بدنه اجتماعی آیین های عاشورایی برقرار سازد. این شکاف، گشودن افق های نظری تازه در بررسی و تبیین روند شکل گیری و استمرار پدیده عاشورا را ضروری می نماید.
در میان فیلسوفان معاصر جهان، اندیشه پل ریکور فرانسوی، در حوزه های هرمنوتیک، روایت-شناسی و شناخت شناسی تاریخ، همواره مورد توجه محققان بوده است. تبیین مفاهیمی چون خاطره جمعی، سنت روایی و روایت تاریخی در اندیشه او، می تواند دستاوردهای بدیع و راه گشایی در بررسی عاشورا به مثابه یک سنت روایی زنده، برای عاشوراپژوهان داشته باشد. این رساله می کوشد تا تبیین معرفت شناسانه تاریخ از دیدگاه ریکور را به عنوان بدیلی برای رویکردهای تاریخ پژوهی مرسوم، معرفی نماید.
همچنین می کوشد پس از شرح این اندیشه ها، آن را به محک واقعه عاشورا بیازماید و نشان دهد که با این نگاه، حوادث بزرگی چون عاشورا را، می توان نه به عنوان یک واقعه سپری شده، که به مثابه یک پدیدار پویا با همه گستره و ابعادش مورد کنکاش قرار داد؛ و برای بسیاری از پرسش های پیچیده پاسخ های تازه یافت.
واژگان کلیدی: تاریخ، عاشورا، سنت روایی، روش اجتهادی، پل ریکور، خاطره جمعی، روایت تاریخی.
فهرست مطالب
فصل نخست: بررسی و شناخت شیوه تاریخپژوهی علمای مسلمان 1
اهداف 2
تاریخ چیست؟ 3
بخش نخست: روش اجتهادی 4
ابزار و شرایط اجتهاد 6
ویژگیهای روش اجتهادی 7
حکومت اصول اعتقادی بر فرآیند اجتهاد 7
حاکمیت منطق ارسطویی 8
تفسیر غالب از منبع منصوص به متن مکتوب 8
تاثیرگذاری«استعاره»ها بر عمل اجتهادی 8
بخش دوم: نگاهی به تاریخ پژوهی در اندیشهی عالمان مسلمان 11
واکاوی و بررسی آراء ابن خلدون 11
روش نقد تاریخى از نظر ابن خلدون 14
نقد و بررسی 18
واکاوی و بررسی آراء شهید مطهری(ره) 23
بخش سوم: نگاهی به عاشوراپژوهی معاصر 26
۱٫تکنگاری و موردپژوهی در باب آسیبهای عزاداری و تحریفها و نقد آن یا دفاع از سنتهای رایج 27
۲٫ تکنگاریها درباره هدف قیام اباعبدالله(ع) و علل و عوامل وقوع حادثه عاشورا 34
۳٫کتابشناسیهای توصیفی، تاریخی در معرفی مقاتل و تاریخنگاریهای عاشورا از صدراسلام تاکنون 35
۴٫کتابشناسیهای توصیفی، انتقادی با هدف جریانشناسی، معرفی رویکردها و تحریفسازیهای عاشورایی 40
۵٫کتابشناسی انتقادی برای ارائه روشهای نقد منابع تاریخی و مقاتل و نیل به منابع متقن 46
۶٫فرهنگها و موردپژوهیهای عاشورایی 50
تأملی بر تناسب روش تاریخ پژوهی عالمان مسلمان با واقعهی عاشورا 50
فصل دوم: تاریخ، سنت روایی و روایت تاریخی در اندیشه پل ریکور 54
درآمد 55
زندگی، آثار و فلسفه ریکور 56
درنگی در سیره فکری و مشی فلسفی ریکور 62
بخش نخست: از خاطره فردی تا حافظه رسمی 65
یک: پدیدارشناسی خاطره 65
دو: خاطره و مفهوم«زمان» 69
سه: خاطره جمعی 72
چهار: خویشتن، دیگران، نزدیکان 77
پنج: بررسی خاطره به مثابه کنش 78
بخش دوم: از آرشیو تا روایت 86
شناختشناسی تاریخ 86
مرحله اول: آرشیو مستندات 87
از گواهی تا آرشیو 89
مرحله دوم: استناد، تفسیر و فهم 91
مرحله سوم: بازگو کردن روایت تاریخی 96
طرح افکنی(EMPLOTMENT ) 99
از روایت تا زندگی 106
فصل سوم: گامی به سوی تبیین سنت روایی عاشورا 112
درآمد 113
تبیین سنت روایی عاشورا 116
بخش نخست: پیکربندی روز واقعه 116
شخصیت پردازی داستان کربلا 117
حادثهها در واقعه عاشورا 119
بحث روایی 121
بخش دوم: از روز واقعه به سوی روایتگری 123
عاشورا و خاطره جمعی 123
تحلیلی سریع از رویکرد نخستین مقتلنگاریها 125
نقش اهل بیت(علیهمالسلام) در شکلگیری خاطره جمعی عاشورا 127
یک:تقویت خاطرات از راه تصویرسازی 127
دو:استفاده نمادین از اشیاء متعلق به کربلا 128
سه:ترویج عزاداری و گریه بر مصیبت کربلا با استفاده از ادبیات منظوم 129
چهار:سفارش مؤکد و تشویق به زیارت امام حسین(ع) درکربلا 135
روند تعمیق خاطره جمعی عاشورا در میان امت اسلامی 137
مقاتل، از بایگانی تا روایت 142
بررسی گونه نخست مقاتل 143
بررسی گونه دوم مقاتل 144
بررسی گونه سوم مقاتل 146
کتابنامه 149